لکه های تیره روی پوست
لکه های تیره روی پوست جایی برای نگرانی نداشته و نیازی به درمان ندارند، اگر چه ممکن است افراد زیادی بنا به دلایل زیبایی بخواهند تا آن‌ها را از سطح پوست خود حذف کنند. مردم به صورت کلی این لکه ها را ناشی از پیری پوست یا لکه های ناشی از تابش آفتاب می‌دانند. در این مقاله، عواملی که باعث ایجاد لکه های پوستی روی بدن می‌شوند را بررسی می‌کنیم و روش‌های درمانی مختلف آن را مورد مطالعه قرار می‌دهیم.
علائم لکه های تیره روی پوست
لکه های سیاه روی بدن نشانه چیست؟ رنگ لکه های تیره روی پوست می‌توانند از قهوه‌ای روشن تا قهوه‌ای تیره باشند. معمولاً رنگ لک ها به رنگ پوست فرد بستگی دارد. لکه ها همان بافت پوست بوده و دردناک نیستند. لکه های تیره روی پوست از نظر اندازه متفاوت‌اند و می‌توانند در هر قسمت از بدن ایجاد شوند اما اغلب در مناطقی از بدن که در معرض تابش نور آفتاب هستند تشکیل می‌شوند.
لکه های پوستی در این مناطق از بدن بیشتر مشاهده می‌شوند:
| نواحی تشکیل لکه های تیره روی پوست | پشت دست‌ها | صورت | پشت بدن | شانه‌ها |
در افرادی که پوست تیره‌تری دارند، لکهای که چند سایه تیره‌تر از رنگ پوست است، معمولاً طی ۶ تا ۱۲ ماه از بین می‌رود. حذف لکه های سیاه روی بدن این افراد می‌تواند سال‌ها طول بکشد.
علل تشکیل لکه های پوستی روی بدن
آسیب به پوست با تابش آفتاب
افرادی که به مدت طولانی در معرض تابش اشعه خورشید قرار دارند یا مدت طولانی از دستگاه‌های سولاریوم استفاده می‌کنند بیشتر به لک های پوستی مبتلا می‌شوند. احتمال تشکیل لک های پوستی در مناطقی از بدن مانند صورت، دست یا بازو که بیشتر در معرض تابش نور آفتاب قرار دارند بیشتر است.
تغییرات هورمونی
ملاسما یک بیماری پوستی است که منجر به ایجاد لک‌ها یا نواحی تیره‌رنگ کوچکی در سطح پوست می‌شود. این بیماری در خانم‌ها به‌ویژه در دوران بارداری شایع‌تر است. طبق تحقیقات آکادمی پوست آمریکا، هورمون‌ها ممکن است باعث تحریک ایجاد ملاسما در افراد شوند.
عوارض جانبی دارو
برخی از داروهای خاص می‌توانند میزان تولید رنگدانه‌های پوستی را افزایش داده و منجر به تشکیل لکه های تیره در پوست شوند. شایع‌ترین نوع این داروها، داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (nsaids)، تتراسایکلین ها و داروهای روان‌گردان است.
التهاب
لکه های تیره می‌توانند پس از گذشت یک دوره التهاب روی پوست ایجاد شوند. التهاب ممکن است به دلایل مختلفی از جمله اگزما، پسوریازیس، آسیب به پوست و آکنه در سطح پوست ایجاد شوند.
التیام زخم
لک های تیره ممکن است بعد از نیش حشرات، سوختگی یا بریدگی‌های بهبود یافته در سطح پوست باقی بماند. این نوع از لک‌ها ممکن است با گذشت زمان محو شوند.
تحریک و خارش
محصولات آرایشی و مراقبت از پوست و مو می‌توانند سطح پوست را تحریک کرده و باعث ایجاد لکه های تیره در آن شوند.
دیابت
دیابت می‌تواند باعث تیره‌تر شدن مناطقی از پوست شود. شرایط پوستی مرتبط با دیابت شامل acanthosis nigrican بوده که موجب تیرگی، پوسته پوسته شدن و درموپاتی پوست شده که اکثر مردم آن‌ها را با لکه های ناشی از افزایش سن اشتباه می‌گیرند.
چگونه می‌توان لکهای تیره پوست را از بین برد؟
استفاده از کرم‌های اختصاصی برای از بین بردن لکه های تیره رایج‌ترین راه‌حل برای حل این مسئله است. استفاده از روش‌هایی به‌جز کرم‌های تخصصی می‌تواند هزینه بیشتری داشته باشد و احتمالاً عوارض جانبی نیز در پی دارد اما رسیدن نتیجه دلخواه در آن بسیار سریع است. انتخاب بهترین گزینه درمانی به نوع و رنگ پوست و همچنین تعداد و اندازه لک‌ها در سطح پوست وابسته است. متخصص پوست ممکن است یکی از روش‌های زیر را برای درمان لکه های تیره روی پوست توصیه کند:
درمان با لیزر
انواع مختلفی از لیزر موجود است. رایج‌ترین دستگاه لیزردرمانی برای حذف لکه های تیره روی پوست، لیزر نور پالس است. نور لیزر ملانین را هدف قرار داده و لکهای تیره پوست را حذف می‌کند.
میکرودرم ابریژن
در حین انجام میکرودرم ابریژن، متخصص پوست از دستگاه مخصوصی استفاده می‌کند که دارای سطح ساینده برای از بین بردن لایه بیرونی پوست است. این درمان باعث افزایش تولید کلاژن جدید در پوست شده و می‌تواند به کاهش لک های پوستی کمک کند.
لایه برداری شیمیایی
در لایه برداری شیمیایی، از اسید با غلظت بالا برای درمان ناحیه مورد نظر استفاده می‌شود. در این روش با برداشتن لایه سطحی پوست (اپیدرم)، لکه های پوستی از بین می‌روند. لایه بردارهای شیمیایی قوی‌تری نیز وجود دارند که به لایه میانی پوست (درم) نفوذ می‌کنند تا نتایج بهتری حاصل شود.
بسیاری از لایه بردارهای شیمیایی، بدون نسخه قابل تهیه هستند اما برای انجام لایه برداری های تخصصی بهتر است به متخصص پوست مراجعه کنید. لایه برداری شیمیایی چه در خانه و چه در مطب پزشک ممکن است عوارضی مانند قرمزی، تحریک و تاول زدن پوست را به دنبال داشته باشد. همچنین در صورت استفاده نادرست از این روش ممکن است زخم ایجاد شود. این روش برای افرادی که دچار لکه های پیری، لکه های ناشی از تابش نور خورشید و ملاسما هستند می‌تواند مفید باشد.
اگر دائماً در معرض نور آفتاب هستید، این روش گزینه مناسبی برای درمانتان نیست. چرا که لایه برداری شیمیایی باعث حساسیت پوست شما نسبت به اشعه خورشید می‌شود. همچنین اگر بعد از لایه برداری شیمیایی، به میزان کافی از کرم ضد آفتاب استفاده نکنید ممکن است لکه های پوست بدتر شود. پس حداقل تا یک هفته بعد از انجام آن، نکات گفته شده را رعایت کنید.
استفاده از کرم‌های تخصصی رفع لک در پوست
کرم‌های تخصصی ضد لک که بدون نسخه پزشک قابل تهیه هستند به‌اندازه روش‌های درمانی ذکر شده برای روشن شدن پوست مؤثر نیستند، اما می‌توانند در مواردی اثرات مفیدی در حذف این لکه های پوستی داشته باشند. کرم‌ها و سرم‌ها حاوی مواد مختلفی از جمله رتینول یا آلفا هیدروکسی اسید هستند که ممکن است باعث تسریع در پوسته پوسته شدن لایه‌های قدیمی پوست و رشد جدید سلول‌های پوستی شود. بهتر است با مشورت با پزشک متخصص پوست کرم روشن‌کننده مناسب با پوست خود را انتخاب کنید.
عواملی که می‌تواند ریسک بروز لکه‌های تیره پوستی را افزایش دهد
هر کسی می‌تواند مستعد لکه‌های تیره‌ای بر روی پوست خود باشد. به نظر می‌رسد برخی عوامل شانس ابتلا به لکهای پوستی در افراد را افزایش می‌دهد از جمله:
| عوامل تشدید کننده | قرار گرفتن در معرض آفتاب | بارداری | بروز آکنه، اگزما یا پسوریازیس | تروما یا آسیب‌دیدگی به پوست | داروهایی که باعث افزایش تولید رنگدانه در پوست می‌شوند | بیماری‌های کبدی | دیابت |
پیشگیری از بروز لکه های تیره روی پوست
ممکن است همیشه نتوان از بروز لکه‌های تیره روی پوست جلوگیری کرد. به عنوان مثال، تغییرات هورمونی در دوران بارداری که ممکن است منجر به تشکیل ملاسما شود، قابل پیشگیری نیست. با این وجود روش‌های متعددی وجود دارد که افراد می‌توانند برای کاهش احتمال بروز لکه های تیره در پوست بکار گیرند:
- هر روز از کرم ضد آفتاب با spf حداقل ۳۰ استفاده کنید، حتی اگر آفتاب به طور مستقیم بر پوست شما نتابد.
- از کلاه و عینک آفتابی استفاده کنید تا بیشتر از پوست خود محافظت کنید.
- ناهنجاری‌های پوستی مانند آکنه را سریعاً درمان کنید چون ممکن است منجر به ایجاد التهاب و به تبع آن تشکیل لک در پوست شود.
- از قرار گرفتن در معرض تابش مستقیم آفتاب به خصوص بین ساعات ۱۰ صبح تا ۴ بعدازظهر اجتناب کنید.
مزوتراپی برای درمان ملاسما و لک های پوستی
درمان با روش مزوتراپی برای ملاسما و سایر رنگدانه‌های پوستی از طریق میکرواینجکشن به طور مستقیم در مناطق آسیب دیده پوست انجام می‌شود. این تکنیک مؤثرترین روش برای درمان این مشکل پوستی بوده و سریع‌ترین نتیجه را در پی دارد. هنگامی که مزوتراپی به صورت همزمان با مصرف کرم‌های لایه‌بردار انجام شود می‌تواند نتایج بهتر و سریع‌تری را برای مصرف‌کننده به همراه داشته باشد اما در کل می‌توان هر دوی این روش‌ها را به صورت مجزا استفاده کرد. یکی از روش‌هایی که در مزوتراپی بکار می‌رود، تزریق مخلوطی از گلوتاتیون و ویتامین c است که باعث کاهش آسیب به سلول‌های اپیدرمی و افزایش تولید کلاژن در پوست شده و می‌تواند موجب روشن‌تر شدن پوست نیز شود.
عناصر و اجزای تشکیل‌دهنده آن‌ها عبارتند از:
رتینال پالمیتات: رتینال پالمیتات به رتینول (یا ویتامین a) تبدیل شده که به نوبه خود توسط آنزیم‌های اختصاصی در پوست به اسید رتینوئیک تبدیل می‌شود. رتینوئیک اسید ارتباط بین سلول‌ها را تسهیل می‌کند، سلول‌های پیر را برای ادامه روند بازسازی خود ترغیب کرده و موجب بازسازی کلاژن و الاستین می‌شود تا از بروز پیری در پوست، ایجاد چین و چروک و تشکیل خطوط ظریف در پوست جلوگیری کند.
گلوتاتیون: سنتز ملانین را در واکنش با آنزیم تیروزیناز مهار کرده، همچنین با خنثی کردن رادیکال‌های آزاد و تحریک تولید آنتی‌اکسیدان‌هایی مانند ویتامین c و e در فرم‌های فعال خود سبب افزایش و تقویت بازسازی سلول‌های پوست می‌شود. گلوتاتیون می‌تواند موجب روشن شدن پوست نیز شود.با توجه به غیر سیستمیک بودن تزریقات در مزوتراپی و ترکیبات مواد مؤثره، این روش عوارض جانبی ندارد. مزوتراپی یکی از بهترین و مؤثرترین راه‌ها برای درمان لکه های تیره روی پوست است. نتایج با این متد سریع و رضایت‌بخش است. در نهایت باید به این نکته اشاره کنیم که قبل از هر گونه اقدام برای درمان لکه های تیره روی پوست تان با یک پزشک متخصص مشورت کنید و پروسه درمانی خود را تحت نظر وی انجام دهید.
روش‌های خانگی برای درمان لکه های سیاه روی بدن
علاوه بر روش‌هایی که در بالا اشاره کردیم همواره راهکارهای خانگی نیز برای درمان لکه های پوستی وجود دارد. بعد از اینکه علت لکه های تیره روی پوست و لکه های صورت را متوجه شدید می‌توانید درمان مناسب با آن را پیش بگیرید. در ادامه لیستی از درمان‌های خانگی لکه‌های قهوه‌ای روی پوست را ارائه می‌دهیم.
ماسک جوی دوسر برای درمان لکه های تیره روی پوست
پودر جوی دوسر به عنوان لایه بردار پوست در نظر گرفته می‌شود. بنابراین شما می‌توانید ماسکی از جوی دوسر تهیه کنید و آن را روی پوست صورت قرار دهید.
آب لیمو؛ از بین برنده لکه های سیاه روی بدن
به دلیل درصد بالای ویتامین c و انواع آنتی‌اکسیدان‌ها در لیمو، این میوه یک جوانساز و ترمیم کننده طبیعی پوست است. استفاده از آب لیموی تازه می‌تواند لکه‌های سیاه روی پوست را روشن‌تر کند و از بین ببرد.
سیب زمینی برای درمان لکه های تیره روی پوست
یکی دیگر از مواد طبیعی که می‌توانید با آن لکه های تیره روی پوست را از بین ببرید سیب زمینی است. سیب زمینی سرشار از نشاسته و ویتامین c است. آب سیب زمینی می‌تواند به عنوان یک لایه بردار طبیعی عمل کرده، پوست را جوان‌تر کند و لکه های روی پوست را از بین ببرد.
جوانسازی پوست با آلوورا
از خواص بی‌نظیر آلوورا هر چه بگوییم کم گفته‌ایم. آلوورا پوست را جوان می‌کند، سنتز کلاژن را تحریک می‌کند و به بازسازی سلول‌های پوست کمک می‌کند. این عمل به کاهش چین و چروک‌های پوست کمک زیادی می‌کند.
ویتامین c و رفع لکه‌های پوستی
یک آنتی اکسیدان طبیعی بوده که برای محافظت از پوست در برابر خورشید بسیار مفید است. اسید آسکوربیک موضعی می‌تواند از پوست شما در برابر اشعه uva و uvb محافظت کرده، تولید کلاژن را تقویت کند و به طور مؤثری لکه های تیره روی پوست را روشن کند.
ویتامین e برای سلامت پوست
اگر یک رژیم غذایی غنی از ویتامین e داشته باشید و از مکمل ویتامین e هم استفاده کنید، پوست شما تا حد زیادی سلامت خود را باز می‌یابد به خصوص اگر همراه با مصرف ویتامین c باشد.
سرکه سیب، روشن کننده پوست
اسید استیک موجود در سرکه سیب به روشن شدن رنگدانه های پوست کمک کرده و ظاهر کلی پوست شما را بهبود می‌دهد.
